بسم الله الرحمن الرحیم
تعریف شاخص
شاخص تغییرات قیمت یا بازده یک یا مجموعه ای از اوراق بهادار را طی دوره زمانی مشخص نشان می دهد . به بیان دیگر پارامتری است که اندازه تغییرات را نشان می دهد ومقایسه را آسان می نماید. و معیاری آماری است که تغییر حرکت و جهت یک اقتصاد یا یک بازار سهام را نشان میدهد. که درصورت آن، حاصل جمع ارزش بازار شرکتهای بورسی بوده و در مخرج آن عدد پایه شاخص قرار دارد.
محاسبه شاخص برای هر شرکت صنعت یا گروه یا دسته امکان پذیر است و می توان آن را محاسبه نمود . برای محاسبه شاخص یک سال را به عنوان سال مبنا یا پایه فرض کرده و پس از تقسیم ارزش جاری بر ارزش مبنا ( ارزش سال پایه ) آن را در عدد 100 ضرب می کنیم . عدد بدست آمده شاخص آن گروه یا دسته مورد نظر را به ما نشان میدهد .
شاخص کل قیمت (TEPIX)
شاخص کل قیمت که مخفف کلمه TEHRAN PRICE INDEX می باشد یکی از اصلی ترین شاخصهای بورس اوراق بهادار تهران است که روش محاسبه
آن بر اساس فرمول زیر (فرمول لاسپیرز ) انجام می گیرد
:
100 * (ارزش پایه سهام*تعداد سهام در سال پایه / ارزش جاری سهم در بازار*تعداد سهام منتشره)
که در این محاسبه سال پایه سال 1369 می باشد . این شاخص گویای آن است که ارزش کل بازار نسبت به سال پایه (یا همان سال 1369 ) چند برابر شده است.
انواع شاخص در بورس تهران:
-1 شاخص قیمت کل بازار :
که در محاسبه آن قیمت سهام تمام شرکتهای معامله شده
تاثیر داده می شود .
-2شاخص قیمت تالار اصلی : که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معامله شده در تابلو اصلی تاثیر
داده می شود .
-3 شاخص قیمت تالار فرعی :
که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معامله شده در
تابلوی فرعی تاثیر داده می شود
.
تقسییم بندی دیگر شاخص ها:
شاخص بازده نقدی و قیمت (TEDPIX)
نشان دهنده تغییرات قیمتی و بازده نقدی سهام در بورس
اوراق بهادار می باشد بعبارتی نشان دهنده تغییرات بازدهی کل
سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار می باشد و بوسیله آن می توان فرصت سرمایه گذاری
در بورس اوراق بهادار را با دیگر بازارها مقایسه نمود
.
شاخص بازده نقدی
(TEDIX)
از تفاضل منطقی شاخص قیمت و بازده نقدی از شاخص قیمت
بدست می آید و نشان دهنده تغییرات بازده نقدی سهام می باشد
.
تذکر :
عدد پایه شاخصهای قیمت و بازده نقدی و بازده نقدی سهام
در ابتدای سال 1377 برابر 08/1653 در
نظر گرفته شده که همسنجی این دو را با شاخص کل قیمت در آن تاریخ امکان پذیر سازد .
شاخص صنعت
فرمول محاسبه آن همانند محاسبه شاخص کل می باشد و نشان
دهنده تغییرات در ارزش سهام شرکتهای صنعتی می باشد و برای هر صنعت بطور جداگانه
محاسبه می گردد .
شاخص مالی
فرمول محاسبه آن همانند محاسبه شاخص کل می باشد و
نشاندهنده تغییرات در ارزش سهام شرکتهای سرمایه گذاری می باشد .
شاخص شرکت
فرمول محاسبه آن همانند محاسبه شاخص کل قیمت میباشد و
برای هر شرکتی بطور جداگانه محاسبه میگردد . و برای محاسبه آن شاخص هر شرکتی را در
بدو ورود 100 تعیین نموده اند.
شاخص 50 شرکت برتر یا tx-50
الف) به روش میانگین ساده
معمولا هر سه ماه یکبار 50 شرکت برتر در بورس اوراق
بهادار معرفی می گردند . شاخص tx-50 نشاندهنده میانگین قیمت سهام 50 شرکت برتر می باشد
.
محاسبه این شاخص به روش محاسبه شاخص داو جونز می باشد .
به عبارتی در این محاسبه تعداد سهام منتشره شرکت تاثیر داده نمی شود و تنها از جمع
قیمت سهام 50 شرکت تقسیم بر تعداد آنها ( تعدیل شده ) بدست میاید . (این تعداد در
اولین روز محاسبه یعنی ابتدای سال 1379 عدد 50 بوده که بعدها به تدریج تعدیل شده (
شاخص tx-50 نیز در موارد زیر باید تعدیل شود . یعنی عدد 50 در مخرج را باید به گونه ای
تغییر داد تا تاثیر تفاوت قیمت بر شاخص به خاطر موارد زیر خنثی گردد .
مواردی که شاخص مذکور تعدیل میشود عبارتند از :
-1در صورت افزایش سرمایه به هر روشی (چه آورده و چه
اندوخته (
-2ورود و خروج شرکتها از لیست 50 شرکت برتر در پایان هر سه
ماه
3- تجزیه و تجمیع سهام ( که فعلا در ایران امکان پذیر نیست(
ب) به روش میانگین موزون
این شاخص نیز بوسیله تغییرات ارزش سهام 50 شرکت برتر
محاسبه می شود ولی طرز محاسبه آن به روش میانگین موزون ( روش لاسپیرز ) می باشد و
تعداد سهام منتشره شرکتها در محاسبه آن تاثیر گذار است
.
در انتها باید اشاره شود که محاسبه ی شاخص های مختلف بر اساس فرمول های قردادی انجام میگیرد و بنا بر نوع محاسبه و شرکتهایی که در آن مورد محاسبه قرار می گیرند باید تفسیر شوند . در صورتی که شاخص کل نشان دهنده تغییرات قیمت کلیه شرکتها میباشد.
گروه 3
