تحلیل اقتصادی اخبار 25 فروردین 1395

روند صعودی قیمت جهانی سنگ‌آهن وارد روز سوم شد

در پی افزایش ادامه‌دار قیمت فولاد و رشد تقاضا برای مواد خام، قیمت سنگ‌آهن در معاملات آتی روز چهارشنبه چین رشدی 6 درصدی را تجربه کرد تا برای سومین جلسه متوالی با افزایش قیمت مواجه شوند.

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از رویترز، قیمت رو به رشد فولاد موجب بالارفتن سوددهی بخش فولاد چین شده است. بخشی که در گذشته در میان تقاضای داخلی پایین به شدت ضربه خورده بود. این موضوع موجب تشویق تولیدکنندگان فولاد برای افزایش محصول و تولید مجدد کارخانه‌های فولاد تعطیل شده و تقویت تقاضای سنگ‌آهن شد.

قیمت هر تن سنگ‌آهن در معاملات امروز با رسیدن به مرز 60 دلار به بالاترین سطح یک ماه اخیر خود رسید. گفتنی است سنگ‌آهن از ابتدای سال تاکنون 36 درصد رشد داشته است.

وانگ دی تحلیلگر گروه مشاور CRU در پکن اعلام کرد: «معامله‌گران انتظار دارند افزایش خرید سنگ‌آهن از سوی کارخانه‌های فولاد موجب رشد بیشتر قیمت فولاد شود.»

هر تن سنگ‌آهن برای تحویل در ماه سپتامبر در بورس کالای دالیان با رشدی 6 درصدی و رسیدن به سقف تعیین شده معاملات 424.50 یوآن ( 66 دلار) معامله شد. این دومین روزی است که سنگ‌آهن با رشد 6 درصدی حد بالایی معاملات را می‌شکند. لازم به ذکر است که قیمت سنگ‌آهن در روز دوشنبه نیز 3 درصد افزایش داشت. در بورس آتی شانگهای،‌ قیمت هر تن میلگرد با رشدی 2.1 درصدی 2360 یوآن رسید.

یک معامله‌گر اهل شانگهای اعلام کرد: «بسیاری از کارخانه‌ها حاشیه سود خود را از صفر در اوایل سال جاری به 300-200 یوآن برای هر تن افزایش داده‌اند.  من معتقدم کارخانه‌ها برای افزایش تولیدات خود در کوتاه مدت تا حد ممکن تلاش خواهند کرد.»

بر اساس TSI،‌ در روز سه‌شنبه هر تن سنگ‌آهن برای تحویل فوری به بندر تیانجین چین با رشد 4.7 درصدی 58 دلار و 50 سنت معامله شد.

 

ویوک دار تحلیلگر بانک کامان‌ولث استرالیا اعلام کرد: «اگر مصرف فولاد به روند صعودی خود ادامه دهد ما شاهد ایجاد یک سطح حمایتی 55-50 دلاری برای هر تن سنگ‌آهن خواهیم بود.‌»

واردات سنگ‌آهن چین در ماه مارس نسبت به ماه گذشته با 16.5 درصد افزایش به 85.77 میلیون تن رسید.

وانگ اظهار داشت:‌ «به دلیل تعطیلات سال جدید چین، واردات ماه فوریه بسیار پایین‌تر بوده و ما شاهد رشد تقاضای سنگ‌آهن و عرضه خارجی بودیم. واردات سنگ‌آهن در سه‌ماهه دوم سال جاری نیز بالا باقی خواهند ماند چرا که معدنکاران بزرگ استرالیایی برای رسیدن به هدف سالانه خود در انتهای سال مالی در ژوئن، صادرات بیشتری را انجام خواهند داد.»

مزایا و معایب افزایش تعرفه‌های واردات فولاد

مدیر عامل شرکت فولاد بهمن

کشورهای تولیدکننده فولاد دارای ویژگی‌های گوناگونی هستند که عمدتا به دو قسمت تقسیم می‌شوند اول کشورهایی که دارای ظرفیت لازم از قبیل حمایت دولت، معادن غنی، مدیران متعهد، نیروی انسانی ارزان، دانش فنی، اقلیم مناسب، انرژی‌های متفاوت و دیگر الزامات تولید فولاد بهره‌مندند و دوم کشورهایی که از این امکانات بی‌بهره‌اند که طبیعتا جایگاهی در تولید و عرضه نداشته و به‌عنوان تولیدکنندگان فولاد شناخته نمی‌شوند. به لطف یکتای بی‌همتا قسمت اعظمی از امکانات مورد نیاز تولید فولاد در کشور مهیاست و با توجه به موقعیت فوق‌العاده و ارزشمند جغرافیایی کشورمان، تنها با به کارگیری مدیریت صحیح می‌توان تولید و فروش محصولات فولادی را با قیمت مناسب برای مصارف داخلی و همچنین رقابت در بازارهای جهانی به‌خصوص به کشورهای حاشیه و منطقه محقق کرد. اما باید در راستای تامین نیازهای داخلی از صنایع مصرف‌کننده محصولات خام و نیمه‌نهایی فولاد تا مصرف‌کننده نهایی محصولات تمام شده دقت کافی و کارشناسی شده‌ای را معمول داشت، چرا که مطمئنا عدم کاهش هزینه‌ها و تولید کافی همراه با کیفیت و قیمت مناسب مواد اولیه مورد نیاز کارخانه‌های خوشه‌ای صنعتی و مصرف‌کننده نهایی محصولات فولادی، تولیدکننده مادر را دچار مشکل و نهایتا مشتری یا متقاضی را مجبور به تامین نیاز خود از بازارهای خارجی می‌کند.





همچنین تولید غیراقتصادی و غیرصادراتی بسیاری از محصولات باعث عدم تکمیل ظرفیت تولیدکنندگان فولاد خواهد شد که باید آن را مورد توجه ویژه قرار داد. به نظر می‌رسد هم‌اکنون تقاضای مصرف محصولات نهایی با توجه به رکود بازار و عدم اجرای طرح‌های عمرانی دولتی، ساخت و سازهای خصوصی و همچنین صنایع مختلف وابسته به فولاد و عدم سرمایه‌گذاری مناسب خارجی و داخلی در طرح‌های زیربنایی تا کنون افق روشنی از مصرف فولاد در کوتاه‌مدت نمودار نساخته است. اگر به این منوال پیش برود با توجه به اعمال تعرفه‌های کنونی، تهدیدات محصولات خارجی در آینده نزدیک جدی نخواهد بود به همین دلیل ورود محصولات خارجی که در گذشته نه چندان دور حدود 10درصد ارزان‌تر تمام می‌شد، امروز با افزایش 10 تا 16 درصدی تعرفه‌ها برای ورود آهن‌آلات خارجی با میانگین 5 درصد گران‌تر از قیمت تمام شده محصولات داخلی در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد و این خود قدرت رقابت محصولات خارجی را در این مقطع زمانی با محصولات تولید داخل از بین برده است اما باید مراقب بود این موضوع برخی تولیدکنندگان داخلی فولاد را به افزایش قیمت و بی‌توجهی به کیفیت ترغیب نکند، چراکه اگر این‌گونه فشارهای مضاعف به کارخانه‌های زیرمجموعه صنایع همگن و مصرف‌کننده نهایی منتقل شود، دوباره اشتیاق به خرید خارجی همراه با بی‌اعتمادی به تولید داخلی زیاد خواهد شد.

موضوع دیگری که باید یادآور شد اینکه به نظر می‌رسد اگر تعرفه‌ها به‌صورت پلکانی و براساس نیاز واقعی مصرف‌کننده داخلی در نظر گرفته می‌شد هم تولیدکنندگان کالای متفاوت از آن راضی بودند و هم مصرف‌کننده نهایی با توجه به فراوانی یا کمبود محصول موردنیاز خود، هزینه‌های آن را به‌خصوص در مورد تعرفه‌های اعمال شده متقبل می‌شد. یکی دیگر از راهکارهای اشتغال‌زایی، کسب درآمد و ظرفیت‌سازی برای زنجیره فولاد، سیاست صدور مجوز ورود موقت مواد اولیه به تولیدکنندگانی که توان حضور در بازار خارجی و صادرات آن را دارند، است. اتخاذ سیاست‌های حمایتی از تولید داخل، قیمت را غیر رقابتی یا غیر اقتصادی می‌کند که البته برای تولیدکنندگان داخلی الزامی است، اما ورود مواد اولیه با قیمت جهانی همراه با فرآوری روی کالای خام یا تبدیل آن به محصولی دیگر همراه با ایجاد منافع اقتصادی و اشتغالزایی برای کشور، باعث تکمیل ظرفیت تولید داخلی خواهد شد که متاسفانه صدور مجوزهای مربوط به آن وقت‌گیر و پیچ‌وخم‌های اداری آن باعث بی‌انگیزگی تولیدکنندگان و صادرکنندگان می‌شود.

مطمئنا همه اقتصاددانان معتقدند هیچ زیانی مداوم نخواهد بود و به‌طور قطع مراکز اقتصادی و صنعتی زیانده با شکست مواجه خواهند شد. انتظار می‌رود مدیران کارخانه‌ها و بنگاه‌های خصوصی و دولتی با مدیریت صحیح و اصلاح هزینه‌ها که آیتم‌های زیادی را در بر می‌گیرد نسبت به رقابتی کردن محصولات نه به‌عنوان مقابله با تهدیدات خارجی بلکه به‌عنوان تهدید برای محصولات خارجی و صادرات آن با کیفیت و قیمت منطقی گام‌های استواری بردارند. کشوری که دارای معادن غنی، نیروی انسانی مناسب، انرژی‌های متفاوت و ارزان و مابقی نیازهایی که تقریبا پایین‌تر از بهای تمام شده نرم جهانی است نباید در مقابل کشورهایی که از تمامی یا قسمت اعظمی از این امکانات بالقوه خدادادی بی‌بهره‌اند حداقل در تولید فولاد و عرضه این محصول در کشور خود و کشورهای منطقه نگرانی داشته باشد.

اگرچه فرهنگ‌سازی استفاده از محصولات داخلی، همراهی رسانه‌های عمومی به خصوص صدا و سیما را می‌طلبد. اما مطمئنا با ایجاد فضای اقتصادی مناسب و اجرای پروژه‌های ملی و خصوصی مورد نیاز هشتاد میلیون ایرانی می‌تواند امید استفاده از ظرفیت کامل تولید تمامی کارخانه‌های فولاد کشور را حتی در سال جاری به یقین تبدیل کند. بر کسی پوشیده نیست در شرایط عادی متوسط نیاز کشور بیش از 25 میلیون تن فولاد در مقاطع مختلف است که حدود 70 درصد آن به وسیله کارخانه‌های داخلی تولید می‌شود و طبیعتا مابقی نیاز کشور وارد می‌شود بنابراین باید اعتقاد و اراده دولتمردان و تصمیم‌گیرندگان با برنامه‌ریزی صحیح و همکاری مجریان توانمند و متعهد به مرحله اجرا درآید تا بتوان چشم‌انداز بازار فولاد را در تولید و تامین نیاز کشور و حتی صادرات آن به درستی ترسیم کرد. در هر حال اگرچه اعمال تعرفه‌های کنونی بازار را با اشتیاق خرید و طبیعتا افزایش قیمت روبه‌رو کرده، اما به‌نظر می‌رسد این موج با کم شدن تقاضا به علت کمبود نقدینگی و مسائل عنوان شده در سطوح بالا آرام خواهد گرفت و آخرین جمله که ممکن است خوشایند بسیاری از تصمیم‌سازان و مجریان قرار نگیرد اینکه، به نظر می‌رسد بالا بردن تعرفه‌ها تنها برای حمایت از تولید نبوده بلکه در مواقعی منافعی را متوجه دولت خواهد کرد که فشار آن به مصرف‌کنندگان نهایی منتقل می‌شود و مطمئنا حمایت از تولید داخلی نبوده است.اگر واقعا حمایت از تولید مد‌نظر باشد می‌توان این افزایش درآمد ناشی از تعرفه را برای حمایت از تولید داخلی به‌عنوان یکی از منابع برای ارائه مشوق‌های حمایتی از تولید داخلی به خصوص تولیدکنندگان محصولات صادراتی در نظر گرفت. امید است با پرهیز از جزیره نگری و حفظ منافع متقابل تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، نهایتا برای خودکفایی و سربلندی مملکت عزیزمان اقدام کنیم.


زیر و رو شدن بازار روی توسط چین.

پائول وایت مدیر آمار و تحقیقات بازار گروه بین‌المللی مطالعات سرب و روی اعلام کرد که معدن MMG در استرالیا ماه اوت و معدن لیشین در ایرلند نیز طی ماه نوامبر سال گذشته بسته شده و چند معدن دیگر نیز در ابتدای نیمه اول سال ۲۰۱۶ تعطیل خواهد شد. زیان کلی ناشی از بسته شدن این معادن بسیار چشمگیر بوده است. وی افزود: شرکت گلنکور نیز اعلام کرده است که قصد دارد تولید روی را تا ۵۰۰ هزار تن در نیمه ابتدایی سال ۲۰۱۶ کاهش دهد. باتوجه به عرضه کنسانتره روی در سال‌جاری، به پشتوانه افزایش تولید در معدن رامپورا آگوچا تولید در هند شدیدا افزایش یافته است. همچنین در استرالیا، چین، پرو، روسیه و سوئد نیز تولید به همین منوال بوده است. اگرچه این افزایش تولید با تصمیم گلنکور برای کاهش تولید و همچنین کاهش تولید در بولیوی، کانادا، ایرلند، مکزیک، قزاقستان، نامیبیا و ترکیه جبران خواهد شد.
گروه بین‌المللی مطالعات سرب و روی پیش‌بینی می‌کند که با افزایش تقاضای روی چین از 4/ 1 درصد به 4/ 3 درصد در نیمه دوم سال جاری، تقاضای جهانی روی از 1/ 1 درصد در سال ۲۰۱۵ به 3/ 3 درصد افزایش خواهد یافت. براساس پیش‌بینی‌های انجام شده توسط این مرکز تقاضای جهانی سرب در سال گذشته ۷ درصد کاهش داشته است که در سال جاری 6/ 2 درصد افزایش را تجربه خواهد کرد. البته نا‌گفته نماند که طی امسال تولید سرب در استرالیا به دلیل بسته شدن یک معدن بزرگ و کاهش تولید گلنکور با کاهش بیشتری مواجه خواهد شد. همچنین تولید ایرلند نیز به دلیل بسته شدن معدن لیشین کاهش خواهد یافت اما بر اساس پیش‌بینی‌ها این کاهش از طریق افزایش تولید سرب در چین، مکزیک و روسیه جبران می‌شود.


زیر و رو شدن بازار روی توسط چین.


پیش‌بینی رشد تقاضای جهانی فولاد در ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷

 میزان تولید فولاد دنیا در سال 2015 با 3 درصد کاهش مواجه شد اما این روند در حال تغییر است. انجمن جهانی فولاد امروز در گزارشی اعلام کرد که از سرعت کاهش تولید در سال 2016 کم شده و در سال 2017 شاهد رشد تولید خواهیم بود.

به گزارش ماین نیوز، کاهش قیمت کامودیتی شامل نفت و مواد معدنی که تامین‌کننده بودجه توسعه‌ای بسیاری از کشورهای صادرکننده است، از عوامل رشد منفی تقاضای فولاد در سال جاری است. طبق گزارش تقاضای جهانی فولاد در 2016 به 1488 میلیون تن (-0.8 درصد) و در 2017 به 1494 میلیون تن (+0.4 درصد) خواهد رسید.

چین در سال 2016 شاهد کاهش 4 درصدی تقاضا و در سال 2017 نیز شاهد افت 3 درصدی تقاضا خواهد بود.

در بین همسایگان ایران، ترکیه با رشد 3.3 درصدی و 3.2 درصدی تقاضا در سال 2016 و 2017 وضعیت مطلوبی دارد. به علاوه رشد تقاضای هند نیز در 2 سال آینده 5.4 درصد خواهد بود.


دامپینگ چینی فولاد
بسیاری از تولیدکنندگان فولاد در آمریکا در پی تشدید بحران جهانی صنعت فولاد، طی سال گذشته مجبور به تعطیلی خطوط تولید خود شدند. با توجه به اوضاع اقتصادی جهان و حاکم شدن شرایط رکودی بر اکثر بازارها و صنایع که از جمله مهم‌ترین‌ آنها می‌توان به صنعت خودرو و بخش مسکن اشاره کرد، طی ماه‌های اخیر تا حدود چشمگیری از میزان تقاضا برای محصولاتی همچون فولاد و به تبع آن سنگ آهن کاسته شده است. این در حالی است که روند تولیدات این محصولات کماکان همچون گذشته دنبال می‌شود و همین موضوع زمینه‌ساز مواجه شدن بازارها با مازاد عرضه شده است. در همین حال دولت چین که کشورش در زمینه تقاضای جهانی فولاد پرچمدار است، در راستای حمایت از تولیدکنندگان داخلی خود اقدام به کاستن از میزان واردات کرده و از دیگرسو نیز درصدد تصویب قانون اخذ مالیات از محموله‌های اروپا برآمده است.



در این میان، بسیاری از تولیدکنندگان چینی از میزان تولیدات خود کاسته‌اند تا از این طریق از احتمال ضرر و زیان‌های بیشتر و سنگین‌تر ممانعت کنند، برخی دیگر نیز صادرات محصولات خود آن هم با قیمت‌هایی بسیار پایین‌تر از کشورهای مقصد را انتخاب کرده‌اند تا به این ترتیب گامی جلوتر از سایر تولیدکنندگانی داشته باشند که مجبور به انباشتن تولیدات خود در انبارهایشان هستند. از طرف دیگر دامپینگ فولاد ارزان قیمت چینی صدای بسیاری از تولیدکنندگان داخلی کشورها را از ایالات متحده گرفته تا اروپایی‌ها درآورده است، هرچند روند صادرات فولاد ارزان چینی کماکان ادامه دارد. بسیاری از این تولیدکنندگان به اجبار اقدام به توقف موقتی خطوط تولید خود کرده‌اند و برخی نیز بعضا تصمیم به بستن کامل کارخانه‌های خود گرفته‌اند. این موضوع، معضلات عدیده جدیدی را در ابعاد دیگر برای دولت‌ها به‌وجود آورده که تشدید بحران بیکاری (کارگران کارخانه‌های بسته شده فولاد) از جمله آنها است. به گزارش «دنیای‌اقتصاد» به نقل از فایننشال تایمز؛ با توجه به اعلام موسسه آهن و فولاد آمریکا که یک ارگان تجاری ارشد است، از حدود ماه ژانویه سال گذشته، در پی تعمیق رکود موجود در بازار جهانی فولاد بر میزان افراد بیکار در ایالات متحده افزوده شده که خود بار سنگین مضاعف اقتصادی بر دوش دولت خواهد گذاشت.
گزارش‌ها و شواهد به وضوح نشان می‌دهد که صنعت ایالات متحده در پی افزایش واردات فولاد ارزان قیمت چینی تا مرز بحران پیش رفته، البته حقیقت امر این است که اقتصاد این بخش در سراسر جهان نیز مدت‌ها است در حال دست و پنجه نرم کردن با مشکلات ناشی از دامپینگ چینی است. براساس آمارهای رسمی موجود، حجم واردات فولاد آمریکا در طول سال گذشته به رکورد جالب رشد 29درصدی از سهم بازار فولاد ایالات متحده دست یافت، این در حالی است که میزان تولید داخلی این کشور در مقایسه با سال 2014 میلادی تا حدود 12 درصد رشد داشته است.
به عقیده تحلیلگران؛ به‌نظر می‌رسد اثرات بحران سخت حاکم بر بازار جهانی فولاد که تا حدی در میزان ظرفیت‌های مازاد تولید و نیز افت شدید نرخ رشد اقتصادی چین ریشه دارد، در حال حاضر بیش از هرجای دیگری در مساله افت چشمگیر عملیات تولید فولاد تاتا استیل بریتانیا مشهود است. در بازار ایالات متحده نیز نگاهی واکاوانه بر روند تولیدات فولاد از سوی تولیدکنندگان مختلف به‌وضوح از دامنگیر شدن مشکل افت تقاضا و تولید در پی اشباع بازار توسط محصولات ارزان قیمت چینی خبر می‌دهد. شرکت تولیدکننده فولاد فیرفیلد (Fairfield) در آمریکا نیز همچون تاتااستیل و شرکت‌هایی از این قبیل با بحران مواجه است. دیوید کلارک، رئیس بخش اصلی اتحادیه کارگران فولاد ایالات متحده در فیرفیلد در این‌باره گفته است: بازار فولاد از مدت‌ها پیش رفته رفته با محصول وارداتی اشباع شده و لطمات و صدمات آن در حال حاضر تدریجا بروز می‌یابد. هرچه سریع‌تر باید چاره‌ای به حال بازار جهانی فولاد در ابعاد کلی و مبارزه با دامپینگ فولاد چینی در مقیاس کوچک‌تر اندیشیده شود.

گروه 1